Trồng và chăm sóc cây việt quất trong chậu có dễ không?

Trồng việt quất trong chậu hay thùng xốp rất dễ dàng và hiệu quả nên bạn có thể muốn thử ngay cả khi bạn có đủ không gian vườn trên mặt đất để có thể trồng loại trái cây giàu chất chống oxy hóa này. Tuy nhiên, trồng chúng trong chậu nhựa mềm là câu trả lời, nếu bạn muốn trồng việt quất nhưng đất có độ pH không phù hợp để ra quả. Cây việt quất có thể phát triển mạnh và kết trái trong các thùng xốp hoặc chậu ở bất kỳ khu vực nào nhận được đầy đủ ánh nắng mặt trời. Chỉ cần lưu ý rằng trồng cây việt quất trong chậu (hoặc bất cứ nơi nào khác) đòi hỏi một số kiên nhẫn. Như với hầu hết các loài cây ăn quả, có thể mất một vài năm để cây ra quả.

Đôi nét về cây việt quất

Đặc điểm cây việt quất

Việt quất (Blueberry) là loại cây thân gỗ nhỏ, thuộc họ Thạch nam (Ericaceae). Cây có thể cao từ 0.5-4m tùy giống, với lá xanh bóng và hoa màu trắng hoặc hồng nhạt. Quả việt quất có màu xanh khi còn non và chuyển sang màu xanh tím đến tím đen khi chín.

Điều kiện trồng

• Nhiệt độ: Thích hợp trong khoảng 20-30°C
• Ánh sáng: Cần nhiều ánh sáng nhưng tránh nắng gay gắt
• Độ pH đất: Ưa chua, pH từ 4.5-5.5
• Độ ẩm: Cần độ ẩm vừa phải, không chịu được úng nước

Khả năng trồng tại Việt Nam

Việt quất có thể trồng được tại Việt Nam, đặc biệt là ở các vùng có khí hậu mát mẻ như Đà Lạt, Sapa, và một số vùng cao nguyên khác. Tuy nhiên, việc trồng cây việt quất đòi hỏi kỹ thuật chăm sóc khá tỉ mỉ.

Mức độ khó trồng

Việt quất được đánh giá là loại cây trung bình đến khó trồng, đặc biệt ở điều kiện khí hậu nhiệt đới như Việt Nam. Người trồng cần chú ý:

• Kiểm soát độ pH đất thường xuyên
• Duy trì độ ẩm phù hợp
• Bảo vệ cây khỏi nắng nóng gay gắt
• Chọn giống phù hợp với điều kiện khí hậu địa phương

Tuy có những thách thức nhất định, nhưng với sự đầu tư về kỹ thuật và chăm sóc đúng cách, việc trồng việt quất vẫn có thể mang lại hiệu quả tốt.

Chuẩn bị trước khi trồng

Chọn giống việt quất phù hợp

Việt quất có nhiều giống khác nhau, bạn nên chọn giống phù hợp với điều kiện khí hậu và mục đích trồng. Để trồng trong chậu hiệu quả và năng suất thì bạn nên chọn giống việt quất lùn bụi thấp (Link bán tại Shopee hoặc Lazada) để đảm bảo cây phát triển tối ưu.

Chuẩn bị chậu và dụng cụ

• Kích thước chậu thích hợp: Chọn chậu có đường kính tối thiểu 30-40 cm (tương đương chậu C11 - C15, hoặc bạn có thể sử dụng bầu ươm v6 để dễ dàng tùy chỉnh kích thước) để cây có không gian phát triển rễ.
• Hệ thống thoát nước: Đảm bảo chậu có lỗ thoát nước để tránh úng rễ. Nếu khu vực trồng nhiều nắng, bạn có thể sử dụng lưới che nắng để giảm cường độ ánh sáng trực tiếp và giúp cây phát triển tốt hơn.

Chuẩn bị đất trồng

• Độ pH phù hợp: Cây việt quất thích hợp với đất có pH từ 4.5-5.5, nên kiểm tra và điều chỉnh bằng lưu huỳnh hoặc sắt sunfat (Tham khảo link mua tại Shopee hoặc Lazada) điều chỉnh độ chua của đất.
• Thành phần đất: Sử dụng đất tơi xốp, thoát nước tốt. Bạn có thể trộn đất với mùn cưa, rêu than bùn, bên cạnh đó có thể sử dụng bạt phủ cỏ, tấm vải phủ gốc để giữ ẩm và hạn chế cỏ dại.

Cách nhân giống việt quất

Nhân giống cây việt quất có thể thực hiện bằng nhiều cách khác nhau, bao gồm gieo hạt, giâm cành, chiết cành, và ghép cành. Mỗi phương pháp có ưu và nhược điểm riêng, tùy thuộc vào mục tiêu, thời gian, và kỹ thuật của người trồng.

Nhân giống bằng hạt

Cách thực hiện:

• Chọn quả việt quất chín, tách lấy hạt và rửa sạch.
• Ủ hạt trong tủ lạnh (nhiệt độ 2-4°C) khoảng 4-6 tuần để kích thích hạt nảy mầm.
• Gieo hạt vào khay ươm chứa đất tơi xốp, giữ ẩm liên tục và đặt nơi có ánh sáng nhẹ.

Ưu điểm:

• Dễ thực hiện, không đòi hỏi nhiều kỹ thuật.
• Tạo ra cây hoàn toàn mới, đa dạng về gen.

Nhược điểm:

• Thời gian phát triển lâu, thường mất 3-4 năm để cây cho quả.
• Tỉ lệ nảy mầm không cao và không đảm bảo cây con có đặc tính giống cây mẹ.

Giâm cành

Cách thực hiện:

• Cắt cành dài 10-15 cm từ cây việt quất khỏe mạnh vào mùa đông hoặc đầu mùa xuân.
• Ngâm cành vào dung dịch kích thích ra rễ (như NAA hoặc IBA).
• Giâm cành vào chậu chứa hỗn hợp đất và cát, giữ ẩm và che phủ bằng lưới ngăn côn trùng để bảo vệ cành khỏi sâu bệnh.

Ưu nhược điểm:

• Cây con giữ nguyên đặc tính của cây mẹ.
• Tỉ lệ sống cao nếu thực hiện đúng kỹ thuật.
• Đòi hỏi kinh nghiệm và sự chăm sóc tỉ mỉ trong giai đoạn đầu.

Chiết cành

Cách thực hiện:

• Chọn cành khỏe mạnh, bóc một đoạn vỏ dài 3-5 cm.
• Bọc đoạn bóc vỏ bằng rêu ẩm, sau đó dùng túi bóng (nilon) quấn kín.
• Sau 2-3 tháng, khi rễ mọc đủ mạnh, cắt cành ra và trồng vào chậu.

Ưu điểm:

• Tỉ lệ thành công cao.
• Cây con phát triển nhanh vì đã có bộ rễ hoàn chỉnh.

Nhược điểm:

• Tốn thời gian và công sức.
• Chỉ thực hiện được trên cây mẹ khỏe mạnh.

Ghép cành

Cách thực hiện:

• Chọn cành ghép từ cây việt quất có chất lượng cao, kết hợp với gốc ghép khỏe mạnh.
• Gọt nhọn phần gốc ghép và cành ghép, sau đó ghép nối và quấn chặt bằng băng ghép chuyên dụng hoặc nẹp ziczac cố định màng.
• Đặt cây ở nơi mát mẻ và che phủ bằng lưới che nắng.

Ưu điểm:

• Kết hợp các đặc tính tốt giữa gốc ghép và cành ghép.
• Cây phát triển nhanh và bền vững.

Nhược điểm:

• Kỹ thuật phức tạp, đòi hỏi kinh nghiệm cao.
• Không phổ biến với việt quất như các phương pháp khác.

Cách trồng cây việt quất trong chậu

Thời gian trồng việt quất

• Thời gian lý tưởng để trồng việt quất là vào mùa xuân hoặc mùa thu khi thời tiết mát mẻ.
• Bạn có thể trồng bất kể thời gian nào nếu trồng trong nhà kính mini hoặc sử dụng màng PE nhà kính để bảo vệ cây.

Chọn địa điểm trồng cây

• Chọn vị trí có lượng ánh nắng mặt trời cần thiết từ 6 đến 8 giờ ánh sáng mặt trời mỗi ngày.
• Nếu bạn sống trong khu vực có nắng nóng vào buổi trưa, hãy che nắng cho cây trong thời gian này trong ngày.

Cách trồng cây vào chậu

• Bạn sẽ cần trồng nhiều hơn một chậu cây việt quất để giúp quá trình thụ phấn tốt hơn, nhưng hãy đảm bảo khoảng cách giữa các cây từ 1-1,2m, độ sâu và cọc hỗ trợ cho cây.
• Trồng một cây trên mỗi chậu, khi trồng cần đặt cây vào giữa chậu, giữ gốc cây ngang bằng hoặc hơi thấp hơn mặt chậu một chút.
• Nếu cần, hãy phủ thêm đất lên trên, để trống khoảng 5cm trên cùng của chậu.
• Ngay lập tức tưới nước thật kỹ vào chậu để đất lắng đọng và loại bỏ các khe hở không khí xung quanh rễ cây.

Hướng dẫn chăm sóc việt quất trồng trong chậu

Nước tưới 

Cây việt quất có rễ ăn cạn, nhanh khô nên cần nhiều nước nhưng cũng ưa đất cát, thoát nước tốt. Nói cách khác, cây không chịu được úng, vì vậy hãy giữ cho đất luôn ẩm, nhưng không bị sũng nước. Tưới nước thường xuyên, đặc biệt vào mùa khô, và kiểm tra độ ẩm đất để đảm bảo cây không bị khô hạn.

Cắt tỉa cho việt quất

• Việc cắt tỉa sẽ kích thích cây phát triển nhiều và giúp cây mau lớn hơn.
• Quá trình này cần thực hiện vào cuối mùa đông hoặc đầu mùa xuân.
• Sử dụng các dụng cụ làm vườn sắc bén đã được khử trùng để cắt những cành chết, yếu, mọc thấp và không ra quả hoặc bị sâu bệnh để tập trung dinh dưỡng cho cành khỏe mạnh.
• Bạn có thể dùng nẹp ziczac cố định màng để che chắn cây trong nhà kính, giúp kiểm soát môi trường trồng tốt hơn.

Phân bón

Cây việt quất có nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt, do đó việc bón phân đúng cách giúp cây phát triển khỏe mạnh, ra hoa và đậu quả tốt. Bạn có thể lựa chọn các loại phân bón như: Phân hữu cơ: Phân trùn quế, phân chuồng đã ủ hoai, hoặc phân hữu cơ dạng viên giúp cải thiện cấu trúc đất và cung cấp dưỡng chất tự nhiên; Phân vô cơ: Sử dụng các loại phân tan chậm có thành phần chính là nitơ (N), photpho (P), và kali (K), kết hợp vi lượng như sắt (Fe), magiê (Mg), và lưu huỳnh (S); Phân axit hóa đất: Sử dụng ammonium sulfate hoặc sắt sunfat (FeSO₄) để duy trì độ pH axit từ 4,5-5,5 – môi trường lý tưởng cho cây việt quất.. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết cách bón phân cho từng giai đoạn:

Giai đoạn 1: Sau khi trồng (1-2 tháng đầu)

• Loại phân: Dùng phân hữu cơ hoặc phân bón tan chậm.
• Liều lượng: Bón một lượng nhỏ quanh gốc, cách xa thân cây khoảng 5-10 cm để tránh cháy rễ.
• Lưu ý: Không bón quá nhiều phân trong giai đoạn này vì rễ cây còn yếu.

Giai đoạn 2: Phát triển thân lá (3-6 tháng)

• Loại phân: Sử dụng phân NPK có tỷ lệ 10-10-10 hoặc 12-12-12.
• Liều lượng: Bón mỗi tháng một lần, với lượng khoảng 15-20g phân cho mỗi chậu (Kết hợp bón thêm phân hữu cơ để cải thiện độ tơi xốp đất).
• Cách bón: Hòa tan phân với nước để tưới hoặc rải đều quanh gốc, sau đó tưới nước để phân thẩm thấu.

Giai đoạn 3: Ra hoa và đậu quả

• Loại phân: Chuyển sang phân có hàm lượng photpho và kali cao, như NPK 8-24-24, để thúc đẩy ra hoa và đậu quả.
• Liều lượng: Bón 1-2 lần/tháng với lượng 20-30g phân/chậu.
• Lưu ý: Tăng cường bón phân hữu cơ dạng lỏng để cây hấp thụ nhanh hơn, bên cạnh đó có thể sử dụng bạt phủ cỏ để giữ độ ẩm và ngăn cỏ dại cạnh tranh dinh dưỡng.

Giai đoạn 4: Sau thu hoạch

• Loại phân: Bón phân có tỷ lệ đạm cao (như NPK 20-10-10) để phục hồi cây sau khi thu hoạch.
• Liều lượng: Bón mỗi tháng một lần, kết hợp với bón phân hữu cơ.
• Lưu ý: Tiến hành cắt tỉa cành già yếu, kết hợp làm sạch gốc để chuẩn bị cho chu kỳ mới.

Thụ phấn ở cây việt quất

Thụ phấn là yếu tố quan trọng quyết định đến khả năng đậu quả và năng suất của cây việt quất. Đây là quá trình mà phấn hoa từ nhị hoa được chuyển đến đầu nhụy của hoa, dẫn đến sự thụ tinh và hình thành quả. Cây việt quất có thể tự thụ phấn (tự giao phấn), nhưng khả năng đậu quả thường thấp hơn so với thụ phấn chéo (Là quá trình phấn hoa từ một cây việt quất được chuyển đến hoa của cây khác, thường nhờ vào côn trùng như ong. Thụ phấn chéo giúp tăng năng suất và kích thước quả). Để quá trình thụ phấn cho cây diễn ra hiệu quả bạn nên trồng ít nhất từ 2 đến 3 cây gần nhau.

Thu hoạch quả việt quất

• Việt quất thường chín sau 2-3 tháng từ khi ra hoa.
• Khi quả chuyển sang màu xanh đậm hoặc tím đen là lúc thích hợp để thu hoạch.
• Thu hoạch bằng cách nhẹ nhàng vặn quả ra khỏi cành.
• Nếu trồng trong nhà kính hoặc sử dụng lưới che nắng, quả sẽ ít bị tác động bởi thời tiết, giữ được chất lượng cao hơn.

>> Tham khảo màng lót ao chống thấm để sử dụng làm hồ trữ nước tưới cho vườn. 

 

Chăm sóc việt quất vào mùa đông

• Việt quất là loại cây cứng cáp, nhưng nếu bạn sống trong khí hậu lạnh giá vào mùa đông thì nên di chuyển chậu vào cạnh nhà hoặc vào khu vực được bảo vệ để tránh gió.
• Bạn cũng có thể phủ rơm cho cây hoặc bọc chúng bằng vải bố.
• Vào mùa đông, khi cây ở trạng thái ngủ đông, chúng không cần nhiều nước, nhưng bạn không nên để chúng bị khô hoàn toàn.

Sâu bệnh thường gặp ở việt quất

Các vấn đề về côn trùng (Sâu đục thân, Sâu ăn lá, Bọ trĩ (thrips), Rệp sáp) và nấm (Bệnh thối rễ, Bệnh đốm lá, cháy lá, Bệnh thối quả) đôi khi có thể xảy ra trên cây việt quất. Để phòng trị bạn có thể tham khảo các hướng dẫn sau:

Các cách xử lý côn trùng gây hại:

• Sử dụng lưới chắn côn trùng để ngăn sâu trưởng thành đẻ trứng.
• Dùng dao cắt bỏ cành bị hại, thu gom và tiêu diệt sâu thủ công.
• Phun thuốc trừ sâu sinh học như Bacillus thuringiensis (Bt).
• Phun dầu neem => Tham khảo giá bán tại Shopee hoặc Lazada (diệt bọ trĩ ), xà phòng pha loãng hoặc dầu khoáng để diệt rệp sáp .
• Đặt bẫy dính màu xanh hoặc vàng, nếu dùng lưới chọn loại lưới 32 mesh hoặc lưới 50 mesh để kiểm soát bọ trĩ.

Cách xử lý bệnh hại

• Bệnh thối rễ => Đảm bảo hệ thống thoát nước tốt bằng bạt phủ cỏ hoặc cải tạo đất. Sử dụng thuốc trị nấm gốc đồng như Copper Hydroxide.
• Bệnh đốm lá => Cắt tỉa lá bệnh và vệ sinh khu vực trồng, sau đó phun thuốc trị nấm như Mancozeb hoặc Chlorothalonil.
• Bệnh cháy lá => Tưới nước đều đặn và sử dụng lưới che nắng để giảm nhiệt độ, phun phân bón lá chứa vi lượng để phục hồi cây.
• Bệnh thối quả => Phun thuốc trừ nấm như Azoxystrobin hoặc Carbendazim