Cách bón phân NPK cho cây ăn quả

Phân NPK là loại phân bón tổng hợp chứa ba thành phần dinh dưỡng chính: Đạm (N), Lân (P), và Kali (K). Đây là nguồn cung cấp chất dinh dưỡng thiết yếu giúp cây ăn quả phát triển khỏe mạnh, tăng năng suất và chất lượng quả. Tuy nhiên, để bón phân NPK hiệu quả, người trồng cần nắm rõ cách sử dụng, thời điểm bón, liều lượng và lưu ý quan trọng. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết về cách bón phân NPK cho cây ăn quả.

1. Hiểu rõ vai trò của NPK đối với cây ăn quả

Trước khi bón phân, cần hiểu rõ vai trò của từng thành phần trong phân NPK:

• Đạm (N): Thúc đẩy sự phát triển của lá, cành, và thân cây, giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ.
• Lân (P): Kích thích rễ phát triển, hỗ trợ quá trình ra hoa và đậu quả.
• Kali (K): Tăng cường khả năng chống chịu của cây, cải thiện chất lượng quả (ngọt, thơm, màu sắc đẹp) và kéo dài thời gian bảo quản.

Tùy thuộc vào giai đoạn sinh trưởng của cây (giai đoạn cây con, ra hoa, đậu quả hay thu hoạch), tỷ lệ NPK cần điều chỉnh phù hợp.

2. Xác định loại phân NPK phù hợp

Phân NPK có nhiều công thức khác nhau, ví dụ:

• NPK 20-20-15: Tỷ lệ cân đối, phù hợp cho giai đoạn cây con hoặc phục hồi cây sau thu hoạch.
• NPK 16-16-8: Thích hợp cho giai đoạn sinh trưởng, phát triển lá và cành.
• NPK 10-20-30: Tăng cường lân và kali, hỗ trợ ra hoa, đậu quả và cải thiện chất lượng quả.

Để chọn loại phân phù hợp, cần dựa vào:

• Loại cây ăn quả: Các loại cây như cam, bưởi, xoài, sầu riêng, nhãn, vải… có nhu cầu dinh dưỡng khác nhau.
• Giai đoạn phát triển: Cây con cần nhiều đạm, cây ra hoa cần lân, cây nuôi quả cần kali.
• Tình trạng đất: Đất nghèo dinh dưỡng cần phân có tỷ lệ cân đối, đất thiếu kali cần tăng kali.

3. Thời điểm bón phân NPK

Thời điểm bón phân ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng của cây. Dưới đây là các giai đoạn quan trọng:

• Giai đoạn cây con (1-2 năm đầu): Bón phân định kỳ 1-2 tháng/lần để thúc đẩy sinh trưởng. Sử dụng NPK tỷ lệ cao đạm (ví dụ: NPK 20-20-15).
• Giai đoạn trước ra hoa: Bón phân có hàm lượng lân cao (ví dụ: NPK 15-30-15) khoảng 1-2 tháng trước khi cây ra hoa để kích thích ra hoa đồng loạt.
• Giai đoạn đậu quả và nuôi quả: Bón phân giàu kali (ví dụ: NPK 10-10-30) để tăng chất lượng quả, giúp quả to, ngọt, và ít rụng.
• Sau thu hoạch: Bón phân cân đối (ví dụ: NPK 16-16-8) để phục hồi cây, chuẩn bị cho vụ mùa tiếp theo.

Lưu ý:

• Bón phân vào sáng sớm hoặc chiều mát, tránh bón khi trời nắng gắt hoặc mưa lớn.
• Kết hợp tưới nước sau khi bón để phân hòa tan và thẩm thấu vào đất.

4. Cách bón phân NPK hiệu quả

Có hai phương pháp bón phân NPK phổ biến:

Bón qua đất:

• Xới đất xung quanh gốc cây, cách gốc khoảng 20-50 cm (tùy kích thước cây) để tạo rãnh.
• Rắc phân NPK đều vào rãnh, lấp đất lại và tưới nước.
• Liều lượng: 100-500g/cây/lần (tùy loại cây và độ tuổi). Ví dụ, cây cam 3-5 năm tuổi bón khoảng 200-300g/lần.

Bón qua lá (phun phân):

• Pha loãng phân NPK hòa tan với nước theo tỷ lệ hướng dẫn (thường 10-20g/10 lít nước).
• Phun đều lên lá vào sáng sớm hoặc chiều mát.
• Phương pháp này phù hợp khi cây cần bổ sung dinh dưỡng nhanh, đặc biệt trong giai đoạn ra hoa và đậu quả.

5. Liều lượng và tần suất bón

Liều lượng bón

Liều lượng phân NPK phụ thuộc vào:

• Loại cây: Cây có múi (cam, bưởi) cần nhiều kali hơn so với cây xoài hay sầu riêng.
• Độ tuổi cây: Cây trưởng thành cần lượng phân nhiều hơn cây non.
• Tình trạng đất: Đất cát cần bón nhiều lần với liều lượng nhỏ, đất thịt bón ít lần hơn nhưng liều lượng lớn hơn.

Tần suất bón

• Cây non: 50-100g/cây/lần, bón 1-2 tháng/lần.
• Cây trưởng thành: 200-500g/cây/lần, bón 3-4 lần/năm.
• Chia nhỏ liều lượng, tránh bón quá nhiều cùng lúc để không gây sốc phân hoặc cháy rễ.

6. Lưu ý khi bón phân NPK

• Không bón sát gốc: Đặt phân cách gốc cây ít nhất 20-30 cm để tránh làm hỏng rễ.
• Kết hợp phân hữu cơ: Phân NPK nên kết hợp với phân chuồng hoai mục hoặc phân hữu cơ để cải thiện độ phì nhiêu của đất.
• Kiểm tra đất: Phân tích đất định kỳ để biết tình trạng dinh dưỡng và điều chỉnh tỷ lệ NPK phù hợp.
• Tránh lạm dụng phân: Bón quá nhiều NPK có thể gây dư thừa dinh dưỡng, làm cây yếu, dễ sâu bệnh hoặc ảnh hưởng đến môi trường.
• Bảo quản phân đúng cách: Để phân nơi khô ráo, tránh ẩm ướt làm giảm chất lượng phân.

7. Một số lưu ý đặc biệt cho từng loại cây ăn quả

• Cây có múi (cam, chanh, bưởi): Cần nhiều kali trong giai đoạn nuôi quả để tăng độ ngọt và kích thước quả.
• Xoài, sầu riêng: Tăng lân trong giai đoạn ra hoa để tăng tỷ lệ đậu quả.
• Nhãn, vải: Bón phân giàu kali trước và sau thu hoạch để cây phục hồi nhanh.
• Mít, ổi: Cần bón cân đối NPK để duy trì sinh trưởng ổn định.

Bón phân NPK đúng cách là yếu tố quan trọng giúp cây ăn quả phát triển khỏe mạnh, ra hoa đồng đều, đậu quả nhiều và chất lượng cao. Người trồng cần nắm rõ nhu cầu dinh dưỡng của từng loại cây, giai đoạn sinh trưởng, và tình trạng đất để lựa chọn loại phân, liều lượng, và thời điểm bón phù hợp. Kết hợp với việc chăm sóc tổng thể (tưới nước, làm cỏ, phòng trừ sâu bệnh), cây ăn quả sẽ mang lại vụ mùa năng suất và bền vững.